GROCHÓW nie Praga Pd. – PRAGA nie Pn.
Obecny obszar dzielnicy (administracyjnej) Praga Południe odpowiada prawie obszarowi dzielnicy (okręgowi 17.) Grochów istniejącej od przyłączenia do Warszawy w 1916 roku. Jedynie Kamionek należał przed wojną do dzielnicy (okręgu 15.) Praga Południe, która sięgała wtedy do ulic Ząbkowskiej i Radzymińskiej. Już wtedy była nieprawidłowa, bo dotyczyła terenów Skaryszewa (nazwa zanikła w związku ze zniszczeniami napoleońskimi) i Kamionka. Przy okazji przywracamy pamięć o Skaryszewie, zalewanym nazwą Port Praski. Dzięki temu niewłaściwemu nazewnictwu dzielnica, której przysługuje nazwa Praga musi się nazywać Praga Północ. Rodzi to wiele nieporozumień i jest niezgodne z zasadami nazywania dzielnic administracyjnych w Warszawie: od nazwy głównej (początkowej lub dominującej obszarowo i historycznie) dzielnicy funkcjonalnej.
Oczywiście po przyłączeniu do Warszawy nawet o pasie Grochowa przyłączonym razem z Kamionkiem był nieraz wspominany jako Kamionek. Np. mieszkańcy Kamionka opiekowali się obeliskiem.... Są to normalne zjawiska językowe, które widzimy np. na granicy Gocławka z Grochowem Małym.
Wieńczy to opis starań Towarzystwa Przyjaciół Grochowa by taka linia powstała, bo autobusy ówczesne niezbyt się sprawdzały. Powstała wtedy, do dziś jeżdżąca linia 24 w pierwszym przebiegu sięgająca pl. Trzech Krzyży. Właśnie mamy okazję oglądać fragment tej pętli odkryty przy okazji remontu placu.
Dlaczego Grochów Dwór? Otóż przystanek przed pętlą znajduje się słynny Dworek Grochowski, w którym, pisząc w Paryżu Warszawiankę umieścił kwaterę główną Chłopickiego Wyspiański. Od tego zresztą imię liceum na ul. Międzyborskiej (dawniej gen. Żymirskiego), do którego chodziłem ja i wielu z nas. Stąd nazwa ulicy i przystanku: Kwatery Głównej...
Wtedy tramwaj 24 jeździł na dworzec Wschodni, a nie do pętli Gocławek na Grochowie Małym, z placu Starynkiewicza, jak widać. Przerwał to wybuch Powstania.
Za to ileś ataków zaliczyłem. M. in. tych, co wymuszają rozpowszechnianie wadliwych wzorców (eksploatacyjnych!), które potem trafiają nawet do tak fachowych w swoich dziedzinach ludzi jak Emilian Kamiński i Karol Radziwonowicz, co wzmacnia się przez ich udział w mediach.
Nieprawdą jest, że Grochowska to trakt do Brześcia od połowy XIX w. zwany traktem moskiewskim. Trakt ten był moskiewski (w kierunku Moskwy) dużo wcześniej. Była to nazwa kierunkowa naturalna, jak i innych traktów wychodzących z Warszawy. Był nawet wrocławski.
Na zdjęciach widać z wiaduktu ulicy Marsa, linię kolejową z terenem Gocławka zachodniego i skrajem Lasku Olszynka Grochowska. Pod wiaduktem będzie stacja Gocławek, przesunięta pod niego w celu ułatwienia przesiadek. W głębi widać pętlę autobusową nazwaną Gocławek Wschodni, bo jest na wschód od źle nazwanej w 1925 r. pętli tramwajowej Gocławek na Grochowie Małym.
Granica rozszerzenia Warszawy z 1916 r. była opisana: między Grochowem I i Gocławkiem. W opracowaniu widać także jak nazwy się nakładają na siebie i przystosowują do miasta. Prawidłowe przystosowanie wymaga wiedzy historycznej i o mieście.
Ulica Ostrobramska, dawna droga polna separująca grunty kolonii Witolin i posiadłości Warszawskiej Gminy Żydowskiej na północy od gruntów wsi Gocław na południu, przekształciła się na początku lat 20. w ulicę.
Mimo że Grochów to też prawobrzeżna Warszawa, ale nie to samo co Praga. Mając wielu kolegów na Pradze, praktycznie wszystkie wolne od nauki chwile, a później po pracy spędzałem z nimi, właśnie na Pradze.
GROCHÓW nie Praga Pd. - PRAGA nie Pn. 